به روزرسانی شده در تاریخ ۱۴۰۰/۴/۱
در شرق استان فارس، منطقه ای حفاظت شده به نام منطقه بهرام گور وجود دارد که زیستگاه اصلی گورخر ایرانی می باشد. صرفا این منطقه در کشور‌ایران است که تا این حد گورخر اهل ایران در آن زندگی می کنند و هیچ جای دیگری از کشور‌ایران، این تعداد گورخر اهل ایران ندارد. این منطقه به دلیل داشتن انواع متنوع جانوری و گیاهی از بهترین و ارزشمندترین زیستگاه های طبیعی ایران است.
در منطقه بهرام گور می توانید علاوه بر دیدن گونه های متنوع حیوانی، زیبایی های متعددی نظیر غارها، کوه ها و صخره ها را هم مشاهده کنید. گورخر ایرانی زیرگونه ای از گورخر آسیایی است به شدت در معرض خطر انقراض قراردارد.
گورخر آسیایی در گذشته جمعیت بسیاری در خاورمیانه، آسیا و چین داشت. البته اکنون نسل آن در اکثر بخش ها منقرض شده و از زیرگونه ایرانی فقط دو جمعیت کوچک در ناحیه خارتوران شاهرود و بهرام گور شهرستان نی ریز استان فارس مانده است.
همه چیز در مورد منطقه بهرام گور
منطقه بهرام گور تا پیش از سال ۱۳۵۱ ناحیه آزاد بود ولی در‌این سال جاری تنوع ازرشمند این منطقه منجر شد تا سازمان کل حفاظت از محیط زیست فارس مسئولیت آن را به عهده گیرد. منطقه بهرام گور وسیع دارای وسعتی به پهنای ۴۰۸۰۱۷ هکتار است و از دو بخش بوستان ملی قطرویه و ناحیه حفاظت شده بهرام گور ساخته شده است.
اگر از تماشای حیوانات از نمای نزدیک خوشحال می شوید، این منطقه از بهترین مناطق کشور‌ایران برای تماشای حیوانات است. مطمئنا مهم‌ترین حیوان این منطقه گورخر اهل ایران است که در معرض انقراض قراردارد. دز رمان های گذشته در منتطقه بهرام گور فارس یوز پلنگ ایرانی هم زندگی میکرد که البته متاسفانه دیگر اثری از این حیوان در آن پیدا نمی شود.
اهمیت این منطقه هنگامی بیشتر می شود که بدانید اینجا در سه منطقه دشتی، کویری و کوهستانی قرار گرفته و اهمیت آن در تنوع پوشش گیاهی و حیوانی آن است.
یکی از پرنده های منحصربه فرد منطقه بهرام گور که از گونه های مستقر به شمار می رود زاغ بور است که تماشای آن از هیجان انگز ترین لحظات گشت و گذار در‌این منطقه است. از زمانی منطقه بهرام گور فارس زیستگاهی منحصربفرد شناخته می شود که در آن گورخر اهل ایران زندگی می کند. همین مسائل سبب ساز شد تا قسمت غربی ناحیه در سال ۱۳۶۸ به بوستان ملی تبدیل شود.
از دیگر مناطق حفاظت شده کشور ایران می توان به جنگل های ارسباران اشاره کرد.
تصویری از تعداد گورخر ایرانی
منطقه بهرام گورفارس
در کشور ایران صرفا این ناحیه است که تا این حد گورخر ایرانی در آن زندگی می کند و هیچ جای دیگری از کشور ایران این تعداد گورخر ایرانی ندارد. در سرشماری ای که در تیر ۱۳۹۲ انجام شد اینجا حدود ۴۸۳ گورخر بالغ و ۵۰ گورخر جدید متولد شده داشت.
البته اهمیت این منطقه و گوخر ایرانی وقتی برایتان بیشتر می شود که بدانید صرفا حدود ۶۰۰ گونه از این حیوان در کشور ایران می باشند. گورخر ایرانی زیردسته گورخر آسیایی است و به شدت در معرض انقراض است.
درگذشته تعداد متعددی از گورخرهای آسیایی در خاورمیانه و آسیای مرکزی زندگی می کردند که روز جاری نسل آن ها در بیشتر این بخش ها از بین رفته است.
گورخر ایرانی از الاغ جثه ای بزرگتر دارد و بیشتر از این‌که مثل الاغ باشد مثل اسب است. ارتفاع قدمت این گورخرها حدودا ۴۰ سال است و جالب است که در طول سال رنگشان عوض می شود. در حالتی که در فصل‌تابستان آن‌ها را ببینید رنگی قهوه ای مایل به سرخ دارند و در شرایطی که فصل‌زمستان باشد رنگ آنان قهوه ای متمایل به رنگ زرد می شود.
حیوانات دیگری که ارزش این زیستگاه را فراتر برده اند جاتورانی نظیر هوبره، زاغ بور و کاراکال میباشند، هرچند که‌این منطقه حیوان‌ها دیگری نظیر گربه جنگلی، کفتار، گرگ، گراز، روباه و … نیز دارد. از زمان های دیرباز تا به الان دام های اهلی بسیاری در منطقه بهرام گور چرا میکنند که منجر شده وسعت وسیعی از مراتع آن زدوده شود و در نتیجه فرسایش خاک شدیدی رخ دهد؛ اگر چه که هنوز نیز می توان مراتع زیبا و درخت هایی مانند درخت بنه را در آن پیدا کرد.
نسل گور ایرانی در معرض انقراض قراردارد و در سال ۱۳۹۳ صرفا در دو استان سمنان و فارس دیده شده است. از گورخر ایرانی در سومر باستان برای کشیدن ارابه استفاده می‌شد.
وضعیت اقلیمی
برای دیدن منطقه حفاظت شده بهرام گور بایستی به مرز استان فارس و کرمان و شرق شهرستان تبریز بروید. آب و هوای آن گرم و کم آب است و در سال حدود ۲۰۰ میلی لیتر در آن باران می بارد. از آن جایی که منطقه بهرام گور حفاظت شده‌است در آن برای حفاظت از حیوانات آبشخورهای مصنوعی زیادی درست شده که در تمام روزهای سال حیوان ها از آن‌ها استفاده می کنند. با گشت و گذار در‌این ناحیه صخره ها، پرتگاه ها و کوه های متعددی را می بینید که از چشم اندازهای منحصر به فرد این ناحیه می باشد.
قسمتهای تاریخی منطقه بهرام گور
قلعه های متعددی در منطقه بهرام گور به چشم می‌خورد که همگی آن‌ها با تاریخی طولانی از اثر های با ارزش کشور ایران بودند ولی با توجه به دگرگونی های اقلیمی و فیزیکی این منطقه دیگر اثری از بیشتر آن ها نیست. این روزها در قلب بخش بیابانی منطقه بهرام گور می توانید قلعه های کرسفید، شورو و آبادی برین را ملاحظه کنید که هر چند به درستی نمی دانیم که برای چه برهه ای از زمان می باشند ولی قنات های کهنی که در کنار آن ها می باشد عمر طولانی آنان را تایید می نماید.
در کنار دو عدد از این قلعه ها هیچ کسی زندگی نمی‌کند ولی در کنار قلعه روستا برین دامدارانی به صورت گروهی و بومی میباشند. در لبه این منطقه قلعه ای به نام بهرام گور نیز است که نام خویش را از همین ناحیه گرفته است.
غارها
با توجه به این‌که جزء این منطقه کوهستانی است چند غار دارد که از بخش های این منطقه می باشند. از مشهورترین غارهای این منطقه غار علی البته الله است که به عنوان قدمگاه حضرت علی شناخته شده و در روزهای متعدد سال افراد بسیاری به این غار رفته و نذر می کنند.
