در شرق استان عجم حیطه ای حفظ شده به نام بهرام گور موجود است که زیستگاه کلیدی گور الاغ اهل ایران است . صرفا این حوزه در کشور‌ایران است که تا این حد گور الاغ اهل ایران در آن معاش می نمایند و هیچ جای دیگری از کشور‌ایران این تعداد گور الاغ اهل ایران ندارد . این حوزه به دلیل داشتن انواع متنوع جانوری و گیاهی از شایسته ترین و ارزشمندترین زیستگاه های ارگانیک جمهوری اسلامی ایران است . در اینجا میتوانید علاوه بر دیدن حیوان ها متنوع گیرایی های ارگانیک متعددی نظیر غارها , کوه ها و صخره ها را هم مشاهده کنید .
گورخر اهل ایران یا این که ( گور ( ( Equus hemionus onager ) زیرگونه ای از گورخر آسیایی است که به شدت در معرض خطر انقراض قراردارد . گورخر آسیایی در قبلی جمعیت فراوانی در خاورمیانه , آسیای اواسط و چین داشت البته اکنون نسل آن در اکثر اوقات بخشها منقرض شده و از زیرگونه اهل ایران فقط دو جمعیت کوچک در ناحیه خارتوران شاهرود و بهرام گور شهرستان نی ریز استان عجم مانده است .
حوزه بهرام گور تا پیشین از سال ۱۳۵۱ ناحیه آزاد بود ولی در‌این سال جاری تنوع ازرشمند این حیطه منجر شد تا سازمان کل حفاظت از محیط زیست عجم در اختیار گرفتن آن را به عهده گیرد . این حیطه بزرگ وسعتی به بزرگی ۴۰۸۰۱۷ هکتار دارااست و از دو بخش بوستان ملی قطرویه و ناحیه حفاظت شده بهرام گور ساخته شده شده‌است .
در‌حالتی که از این که حیوان ها را از نزدیک ملاحظه کنید خرسند می‌شوید این حیطه از شایسته ترین جاهای کشور‌ایران برای تماشای حیوان ها است . مطمئنا مهم‌ترین حیوان این حیطه گورخر اهل ایران است که در معرض انقراض قراردارد . در قبل اینجا یوز پلنگ اهل ایران هم معاش میکرد البته متاسفانه دیگر اثری از این حیوان در آن پیدا نمیشود . اهمیت این حیطه هنگامی بیشتر می شود که بدانید اینجا در سه حیطه دشتی , کویری و کوهستانی قرار گرفته و یکی عارضه ها تنوع پوشش گیاهی و حیوانی آن هم همین مسائل است . یکی‌از پرنده ها منحصربفرد این حیطه که از اشکال مستقر به شمار میرود زاغ بور است که تماشای آن از هیجان انگز ترین لحظات گشت و گذار در‌این حوزه است . از‌آنجا که اینجا زیستگاهی منحصربفرد شناخته می شود و در آن گورخر اهل ایران معاش می نماید , دوچندان مهم است و همین مسائل سبب ساز شد تا نصیب غربی ناحیه در سال ۱۳۶۸ به بوستان ملی تبدیل شود .
حیطه بهرام گور عجم
در کشور ایران صرفا این ناحیه است که تا این حد گور الاغ اهل ایران در آن معاش می نمایند و هیچ جای دیگری از کشور‌ایران این تعداد گور الاغ اهل ایران ندارد . در سرشماری ای که در تیر ۱۳۹۲ انجام شد اینجا حدود ۴۸۳ گورخر بالغ و ۵۰ گورخر جدید متولد شده داشت . البته اهمیت این حیطه و گو الاغ اهل ایران وقتی برایتان بیشتر می شود که بدانید صرفا حدود ۶۰۰ مرکز از این حیوان در کشور ایران میباشند . گورخر اهل ایران تحت نوع گورخر آسیایی است و به شدت در معرض انقراض است .
درگذشته تعداد متعددی از گورخرهای آسیایی در خاورمیانه و آسیای مرکزی معاش می کردند که روز جاری نسل آن ها در بیشتر این بخش ها از میان رفته است .
گورخر اهل ایران از قاطر جثه ای بزرگتر داراست و بیشتر از این‌که مشابه قاطر باشد مشابه اسب است . ارتفاع قدمت این گورخرها حدودا ۴۰ سال است و دیدنی است که در زمان سال رنگشان عوض میشود . در حالتی‌که در فصل‌تابستان آن‌ها را ملاحظه کنید رنگی قهوه ای مایل به سرخ دارا هستند و در شرایطی‌که فصل‌زمستان باشد رنگ آنان قهوه ای متمایل به رنگ زرد می شود .
حیوان ها دیگری که قیمت این زیستگاه را فراتر برده اند جاتورانی نظیر هوبره , زاغ بور و کاراکال میباشند , هرچند که‌این حیطه حیوان‌ها دیگری نظیر گربه جنگلی , کفتار , گرگ , گراز , روباه و … نیز دارااست . از زمان های دیرباز تا به درحال حاضر دام های اهلی متعددی درین حوزه چرا می نمایند که منجر شده وسعت متعددی از مراتع آن زدوده شود و در فیض فرسایش خاک شدیدی رخداد بیفتد . اگر چه که هنوز نیز می توان مراتع قشنگ و درخت هایی مانند درخت بنه را در آن پیدا کرد .
نسل گور اهل ایران در معرض انقراض قراردارد و در سال ۱۳۹۳ صرفا در دو استان سمنان و عجم چشم شده است . از گور اهل ایران در سومر باستان برای کشیدن ارابه به کارگیری می‌کردند .
بهرام گور عجم
وضعیت اقلیمی
برای دیدن حیطه حفاظت شده بهرام گور بایستی به مرز استان عجم و کرمان و شرق شهرستان نیریز بروید . آب و هوای آن گرم و کم آب است و در سال حدود ۲۰۰ میلی لیتر در آن باران می بارد . از آن جایی که‌این حوزه حفاظت شده‌است در آن برای حفاظت از حیوان‌ها آبشخورهای تصنعی و مصنوعی زیادی درست شده که در تمام روزهای سال حیوان ها از آن‌ها به کارگیری می نمایند . با گشت و گذار در‌این ناحیه صخره ها , پرتگاه ها و کوه های متعددی را میبینید که از دیده انداهای قالب این ناحیه میباشند .
قسمتهای تاریخی حیطه
قلعه های متعددی درین حوزه به دیده می‌خورد که همگی آن‌ها با تاریخی طولانی از اثر ها باارزش کشور ایران بودند ولی با دقت با دگرگونی های اقلیمی و فیزیکی این حوزه پیش آمده دیگر اثری از اکثر زمان ها آن ها نیست . روز جاری در قلب نصیب بیابانی این حوزه میتوانید قلعه های کرسفید , شورو و آبادی برین را ملاحظه کنید که هر چند به صدق نمی دانیم که برای چه برهه ای از مورخ میباشند ولی قنات های کهن که در کنار آن ها میباشد عمر طولانی آنان را تایید می نماید . در کنار دو تا از این قلعه ها هیچ کسی معاش نمی‌کند ولی در کنار قلعه روستا برین دامدارانی به صورت گروهی بومی میباشند . در لبه این حیطه قلعه ای به نام بهرام گور نیز است که نام خویش را از همین ناحیه گرفته است .
غارها
با اعتنا به این‌که جزء این منطقه کوهستانی است یکسری غار داراست که از کشش های این منطقه می باشند . از دارای اسم و رسم ترین غارهای این حوزه غار علی البته الله است که بعنوان قدمگاه حضرت علی شناخته شده و در روزهای متعدد سال اشخاص متعددی بدین غار رفته و نذر می نمایند .
