سد مهاباد یک کدام از سد های استان آذربایجان غربی است که در سال ۱۳۴۸ به وسیله مهندسان یوگسلاویایی , در ضلع غربی شهر مهاباد تشکیل‌شده و صرفا یک کیلومتر با این شهر مسافت دارااست و یک کدام از نزدیکترین سدها به بخش ها مسکونی در دنیا به شمار می‌آید . سد مهاباد علاوه بر این که یک گیرایی ارگانیک تاریخی مخصوص در کشور‌ایران و چه بسا خاورمیانه به حساب آورده می شود ; جزء آبادی سد پرآب میهن است که برای استمرار تامین آب آشامیدنی شهری و سیراب کردن محصول ها زراعی و باغی فراوان دارای اهمیت مضاعف است . همینطور این سد دربرگیرنده دو توربین فرانسیس مجموعا به اقتدار ۶ مگاوات ( دو توربین ۳ مگاوات ) است . گنجایش ساخت این نیروگاه ۶ مگاوات است .
هر سال با آغاز بهار مسافران و گردشگران نوروزی از محل تاج این سد ۵۰ ساله مشاهده می نمایند و از مناظر اطراف لذت میبرند . جاده های ارتباطی مهاباد به سردشت و پیرانشهر از کنار این دریاچه عبور می کند . از نواحی جذاب اطراف این دریاچه می توان به جزیره , قاضی آباد , راز عرصه و تاقه دار ( تک درخت ) اشاره نمود . تفریحاتی همچون شنا و ماهیگیری در دریاچه صورت می گیرد . از ماهی های این دریاچه می توان به ماهی کپور و سوف اشاره نمود .
سد مهاباد از سدهای استان آذربایجان غربی است که با طول ۴۷٫۵ متر و ارتفاع ۷۰۰ متر در شهر مهاباد واقع شده‌است . سد مهاباد در سال ۱۳۴۸ بوسیله مهندسان یوگسلاویایی ساخته شد . مدل این سد , سنگریزه ای با هسته رسی مایل می باشد . سد مهاباد بخشی از آبادی سد پرآب مملکت است و در شرایط کلی مجموع حجم کل محل ورود سالیانهٔ آن هم اندازه ۳۳۹/۳۰۴ میلیون مترمکعب است .
احداث نیروگاه سد مهاباد با دو توربین فرانسیس به گنجایش اسمی ۶ مگاوات برق ; از سایر سازه های حساس در لبه سد مهاباد بود که در به عبارتی سال های اجرای فاز مطالعاتی , تایید و نسبت به آغاز عمل آن مبادرت شد . در سال های اول عمل نیروگاه ; برق تولیدی علاوه بر رفع نیاز مردمان شهر به شهرستان سردشت هم ارسال می شد , ولی بعداز ۲ تا ۳ سال با ازدیاد ناگهانی جمعیت شهری و آغاز مسافرت روستاییان به شهر ; موقعیت تغییر‌و تحول کرد و چه بسا با همیاری نیروگاه سازمان برق مهاباد به رنج برق شهری را تامین کرد .
این سد دو تونل داراست که یکی آنان با انگیزه تخلیه آب و دیگری مستقیما برای فعالیت آیی نیروگاه کاربرد داراست . از ابتدا برای آب ذخیره شده در پشت دریاچه سد مهاباد اهدافی مشخص و معلوم از جمله تامین آب‌آشامیدنی شهری , تامین برق و کشاورزی در حیث گرفته شده بود . امروزه با اعتنا به مشکلات زیست محیطی و فقدان منابع سطحی و غیر سطحی آب در حوزه ; دسترسی به آب کمتر شده و بسته به نیاز‌های کشاورزی و زیست محیطی , شرایط آزاد سازی آب پشت دریاچه سد تغییر تحول می نماید .
سد مهاباد نزدیکترین دریاچه ارگانیک به شهر در کشور‌ایران و چه بسا خاورمیانه است . این سد در بالادست شهر احداث شده که در حین خویش به دور از شهر بود , البته اکنون به واسطه بسط مهاباد در درون شهر قرار گرفته است .
دریاچه این سد محل قابل قبولی برای تفریحاتی همچون شنا و ماهیگیری است و صید ماهی هر سال از اوایل شهریور آغاز و تا آخرها اردیبهشت ماه که آغاز فصل تخم ریزی ماهیان است ادامه داراست .
سد مهاباد
ماهیگیری در دریاچه سد مهاباد
در سد مهاباد اشکال ماهی های ساکن و غیر ساکن همچون زردرنگ ماهی , سپید رودخانه ای , کپور , سیمبرگ , فیتو فاک و آمور موجود است .
بیشتراز ۴۰ نفر در قالب یک تعاونی صیادی هر سال بیش تر از ۲۰۰ بدن از این ماهیان را صید و در بازارا‌های متفاوت کشور‌ایران بفروش می‌رسانند .
این اشخاص در ماه هایی که صید صورت نمی گیرد در منزل درست شده در کنار آب به تعمیر و مراقبت وسایل صید پرداخته و در زمان شبانه روز درگیر آنالیز در نزدیکی سد جهت دوری از صید غیر مجاز می باشند .
در کنار سود و سود اقتصادی صید و هم تولید اشتغالزایی برای در حدود ۲۵۰ نفر بصورت بی واسطه و غیر بی واسطه , بایستی خاطرنشان کرد که صید ماهی های وجترین و لجن خوار , سبب ساز ارتقا جلبک ها در آب سد شده و عبور و مرور قایق های موتوری هم موجب آلودگی آب می شود .
صید ماهی بوسیله شیلات بصورت انبوه و گهگاه بی روش موجب شکایت و دل آزردگی شهروندانی شده که برای تفریح و سرگرمی برای صید ماهی به وسیله قلاب به کنار سد می آیند و دست خالی بر می گردند .
سد مهاباد
شنا در دریاچه سد
هرچند در لبه سد تابلو‌هایی مبتنی بر ممنوعیت شنا نصب شده‌است , البته گشوده نیز میباشند اشخاصی که در دریاچه سد شنا می کنند . در روز‌های گرم سال به درازای حاشیه دریاچه سد می توان زیادی جمعیت را روءیت کرد که سرگرم شنا وآب تنی میباشند که خطر غرق شدن هم هر لحظه در کمین شناگران علی الخصوص اشخاص مبتدی و تازه کار و ناآشنا با شنا است , به طوریکه هر سال یک سری نفر در آن متاسفانه غرق می شوند .
شنا کردن مرد یخی در فصل های گوناگون سال در دریاچه سد مهاباد
آقای مازوچی شناگر ۴۹ ساله مهابادی ۳۵ سال است که شنا را فرا گرفته و در‌این مقطع به فعالیت غواصی , نجات غریق و شناکردن در آب های آزاد میپردازد . او که مربی شنا هم میباشد از ۱۳ سال پیشین شنا کردن در آب های سرد و یخی را آغاز کرده و سوای پیدایش هیچ مشکلی کماکان ادامه می دهد . گفتنی است شناگر یخی برای رفتن در باطن آب سرد و برف از هیچ پوششی به کار گیری نمی کند و هنگام خارج داخل شدن از آب هم تا بدنش تماما کم آب نشود , خرقه هایش را بر بدن نمی‌کند .
دریاچه سد مهاباد در روز‌های تعطیل , پایان هفته ها و به ویزه در روز ها نوروز و شب سال جدید مشاهده کنندگان فراوانی از جنوب استان , شهر‌ها و چه بسا کشور‌های دیگر داراست . روز بهاری وتابستانی خانواده های مهابادی همراه میهمانها بدور ونزدیک در صفا و صمیمیت بدون نقص و امنیت نمونه زدنی شب را به رمز می برند .
